Bringing the සිංහල story telling to life in Cyber Space and ALL Cyber Satahana radio episodes
Episodes
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 25 Feb 2019
මීට අවුරුද්දකට විතර කලින් ඔස්ට්‍රේලියාව, නවසීලන්තය සහ බ්‍රිතාන්‍ය රටවල් කේන්ද්‍ර කරගෙන, තරුණ දරුවන්ගේ ඩිජිටල් භාවිතය සම්බන්ධ ඉතා වැදගත් සමීක්ශණයක් පැවැත්වුවා. මෙහි ප්‍රතිපල අතරින්, ඔබගේ සමහර විට නළල රැලි ගන්වන, සාමාන්‍යයෙන් සංස්ක්ෘතික කාරනා මත අප දරුවන් සමග කතා කරන්න මැලිවෙන සංසිද්ධියක් ගැන තමා අද මම හෙලි කරන්නෙ.
ඒ තමයි sexting ප්‍රවනතාවය.
මොනවද මේ sexting කියන්නෙ? මේ වචනෙ හැදෙන්නෙ sexසහ texting කියන වචන එකතු වෙලා. දැන් ඔබට ටිකක් පැහැදිලි ඇති. ටෙක්ස්ට් හෝ sms වෙනුවට තාක්ශනය යොදාගෙන තමන්ගේ නිරුවත්, අඩ නිරුවත් හෝ ලිංගිකත්වය මූලික කර ගත් වීඩියෝ, රූප, පනිවිඩ ආදිය (sexually explicit content) තාක්ශණය හරහා හුවමාරු කර ගැනීම තමයි මින් අදහස් වෙන්නෙ.
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 3 Feb 2019
පාසල් යන වයසේ දරුවෙක් ඔබෙන් ඇහුවොත්, රැකියා සුරක්ශිතභාවය වැඩිම රස්සාවක් කියන්න කියලා ඔබ යෝජනා කරන්නේ කුමන රැකියාවද? සමහර විට වෙනත ක්ශේස්ත්‍රයක දැනට රැකියාව කරන කෙනෙක්ට තමන්ගේ රැකියාව වෙනස් කරලා අලුත්ම ක්ශේස්ත්‍රයක රැකියාවක කරන්නට හිතුනොත්, ඒ සඳහා ඉතා හොඳ ප්‍රතිලාභ සහ සුරක්ශිතභාවයක් තියෙන රැකියාවක් නම් කරන්න ඔබට පුලුවන්ද?
මේ මොහොත වෙනකොට, සමහර දරුවන් ඉගෙන ගන්නා දේවල් පවා ඔවුන් රැකියාවක් කරන විට අවලංගු වෙන තත්ත්වයක් තුල, ඉතා ශීග්‍රයෙන් සමහර අලුත් රැකියා නිර්මානය වෙන පසුබිමක මෙවැනි ප්‍රශ්නෙකට පිලිතුරු සැපයීම පවා ඉතා අසීරු නොවෙදැයි ඔබ සමහර විට නැවත ප්‍රශන කරන්නට ඉඩ තියෙනවා.
ඒක ඇත්ත, නමුත් මේ අවිනිශ්චිත බව තුලින්ම ආශිර්වාදය ලැබූ, පුහුණු ශ්‍රම බලකායක් අවශ්‍ය ප්‍රමානයට නොමැති නිසාම ඉතා දීප්තිමත් අනාගතයකට හිමි කම් කියන ක්ශේස්ත්‍රයක් තියෙනවා.. ඒ තමයි Cyber Security අවකාශය..
කෙනෙක් මේ ක්ශේස්ත්‍රය පිවිසීමට කැමැත්තෙන් සිටිනවා නම්, අනිවාර්‍යෙන්ම ඒ වෙනුවෙන් දිරි ගන්වන්න..
ඇයි මම එහෙම කියන්නෙ?
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 30 Dec 2018
මගේ පුතාට වයස 14යි..
ඔහු teenager කෙනෙක් වුනාට පස්සෙ තමන්ටම කියලා ස්මාට්ෆෝන් එකක් තබා ගන්න ඔහුට අවසර ලැබුනා..නමුත් කොන්දේසි කිහිපයක් එක්ක. ඒ කොන්දේසි මූලිකවම කේන්ද්‍ර ගත වුනේ ඔහුගේ ාඅරක්ශාවට කියලා ඔහුට මුලින්ම පැහැදිලි කරලා දුන්නා.. එහි ප්‍රධානම කොන්දේසියක් වුනේ උපාංගයේ ආරක්ශාව වෙනුවෙන් ඇන්ටි -වයිරස් ඇප් එකක් සහ ඔහුගේ තිර කාලය අදීක්ශණ‍ය වෙනුවෙන් Parental Control Software භාවිතා කිරීමට ඔහුගේ කැමැත්ත ලබා ගැනීම.
ඔව්.. අපි අද කතා කරමු Parental Control Software ගැන..
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 25 Nov 2018
ටැබ්ලට් එකක් හෝ ස්මාට් දුරකථනයක් අතැතිව සිටින දරුවෙක් දෙස මද වේලාවක් බලා සිටින්න. එම තිරයෙන් එන ආලෝකයේ නිමග්න වෙලා තමන්ගේ දල්වා ගත් ඇස් ඉතා වේගයෙන් තිරය මත දුවමින්, ඇඟිලි තුඩු මඟින් තිරය සමඟ ගනු දෙනු කරමින් වෙනම ඩිජිටල් ලෝකයක සිරව සිටිනා ඔවුන් ගැන ඔබට කුමක්ද හිතෙන්නේ?
ලැබෙන හැම මොහෙතෙම ස්මාට් දුරකථනය වෙතට එබිකම් කරනා, සමාජ ජාල හෝ වෙබ් අඩවි මත ඉහල පහල යන ඔබත්, මාත් ඒ දරුවන්ට වඩා වෙනස් වන්නේ කොපමනකින්ද? තිර මතට යොමු වුන බාල, තරුන, මහලු සැමගේ සාමාන්‍ය අවධාන කාල පරාසය (attention span) තත්පර 8ක් දක්වා අඩු වී ඇති බව ඔබ දන්නවාද? එය සත්ත්ව ලෝකයේ එම අගය අඩුවෙන් තිබූ ගෝල්ඩ්ෆිශ්ව පවා තත්පරයකින් පරාද කිරීමක්.
මෙම ඩිජිටල් ඇබ්බැහිය එක්ක එන දිගු කාලීන හානිය පර්‍යේශන මඟින් ඔප්පු කරන්නට ප්‍රමානවත් කාලයක් තාම ගෙවිලා නැහැ මොකද ඒ වෙනුවෙන් අඩු ගානෙ අවුරුදු 25කවත් විධිමත් ව එකතු කරපු දත්ත තියෙන්න ඕනේ... නමුත් ඔබ දන්නවා මේ නව ප්‍රවනතාවය, විශේෂයෙන්ම අතේ ගෙන යා හැකි ස්මාට් උපාංග දියුනුවත් සමඟ පැමිණි ාලුත් තත්ත්වය මතු වෙලා තවම අවුරුදු 10-15ක් වගේ කාලයක්.
නමුත් මේ ගැන පර්‍යේශන පවත්වන ප්‍රවීනයන්ට අනුව මින් වෙන හානිකර තත්ත්ව ගැන දැනටමත් සොයා ගත් කරුණු නම් අතිශය බිය ගන්වන සුලුයි.
සිඩිනි විශ්ව විද්‍යාලයේ ආචාර්‍ය ලින් ග්‍රිබල් මහත්මිය සම්මානනීය ලේඛිකාවක් සහ මේ ක්ශේස්ත්‍රයේ ප්‍රවීනියක්. ඇය මෑතක ප්‍රසිද්ධ දේශනයකදී සඳහන් කලේ නිතර, නිතර මෙම උපාංගවලට ආසක්තව සිටීමෙන් මානසික අසහනය වැඩි වෙන බව. අපි ඇයට මොහොතකට සවන් දෙමු.
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 10 Nov 2018
මීට සති දෙක තුනකට පමන කලින්, සිඩ්නි නුවර Epping ප්‍රදේශයේ නිවසකට නිව් සවුත් වේල්ස් පොලිසිය කඩා පැන්නේ වයස 23ක කාන්තාවක් අත් අඩංගුවට ගන්න. ඒ සමගම ඇය සතුව තිබූ පරිගණක, දුරකථන, දත්ත ගබඩා උපකරණ සහ ලිපි ද්‍රව්‍ය ආදියත් පොලීසිය භාරයට ගැනුනා.
ඇයට තිබුනු චෝදනාව සුලු පටු නැහැ. වයස 56 ක පුද්ගල්‍යෙක්ගෙ ඊමේල් ගිනුම හැක් කර, එය තම සන්තයට ගෙන ඒ මාර්ගයෙන් එම පුද්ගලයාගේ crypto-currency ගිනුමට ඇතුලු වී එහි තිබුනු රිපල් ලක්ශයක සම්පුර්‍ර්ණ මුදලම චීන මුදල් හුවමාරුවක් හරහා bitcoin cypto-currency (BTC) ලෙස සොරා ගැනීම. මෙම හුවමාරු වු ක්‍රිප්ටො මුදල් ඒකක ගණනේ ව්‍යවහාර වටිනාකම ඔස්ට්‍රේලියානු ඩොලර් 450, 000 ක්.
පොලිසිය මේ සොරකම කල තරුණිය සොයා මාස නමයක් පරීක්ශණ කටයුතු සිදු කලා.
මේ සිදුවීම අද මම මතක් කලේ විශේෂ කාරනා දෙකකට. පළමු කාරනය ඔබගේ ඊමේල් ගිනුම ආරක්ශා කර ගැනීමේ වැදගත්කම. ඔබ ගැන අති විශාල තොරතුරු ප්‍රමානයක් ඔබගේ ඊමේල් ගිනුමෙ අන්තර්ගතයි. ඔබගේ ඩිජිටල් අයිඩෙන්ටිටි එකේ කේන්දර්ස්ථානය එයයි. ඔබ භාවිතා කරන වෙනත් අන්තර්ජාල සේවාවක password එක වෙනස් කරත් එය එන්නෙ ඔබේ ඊමේල් ගිනුමට.
ඊමේල් ගිනුම ආරශාක්ශා කර ගැනීම වෙනුවෙන් ඉතා පහසු ක්‍රම කිහිපයක් තියෙනවා. ඉන් ප්‍රධාන කිහිපයක් සඳහන් කරන්නම්, ඔබ ඒ ගැන දැණුවත්ද, එලෙසින් ආරක්ශිතද කියලා ඔබ ම තීරනය කරන්න.
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 29 Sep 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 22 Sep 2018
පරිගණක ආශ්‍රිත අපරාධ වලින් ඔබට වැඩිම හානියක් කරන්න පුලුවන් ඔබේම උදව්වෙන් බව ඔබ දන්නවාද? මෙය හඳුන්වන්නේ Social Engineering attacks කියලා. බොහෝ විට දුරකථන මාර්ගයෙන් හෝ ඊමේල් මාර්ගයෙන්, ඔබව රැවටීමට ලක් කර ඔවුන්ට දත්ත සොරකමකට හෝ මුදල් සොරා ගැනිමට වැනි කටයුත්තකට ඔබේ උදව් ලබා ගැනීම තමයි මෙහිදී සිදු වන්නේ.
මෙලෙස එක සාර්ථක දුරකථන ඇමතුමක් හරහා ඉතා පහසුවෙන් ලබා ගත හැකි විස්තර, ඔවුන් හැකින් ක්‍රම මගින් පමණක් ලබා ගන්නට උත්සාහ දරන්නේ නම් සමහර විට මාස ගණනක්, විශාල මුදලක් වැයවෙන ප්‍රයත්නයක් වෙන්න පුලුවන්.. එනිසයි ඔවුන් වැඩි වැඩියෙන් මේ ක්‍රමයෙන් ඔබව රැවටීමට උත්සාහ ගන්නේ.
ඔබ මේ ගැන දැනුවත් නොවී සිටියහොත් ඔබගේම උදව්වෙන් ඔබට එරෙහිව ඔවුන් ක්‍රියාත්මක වෙනවා.
ඔස්ටේලියානු රජය මේ දිනවල එවැනිම දුරකථනය හරහා එන උවදුරක් ගැන ජනතාව දැනුවත් කරනවා. අපි අද ඒ ගැන කෙටියෙන් කතා කර මේ Social Engineering Attacks එකක වෙන්නෙ කුමක්ද සහ ඉන් ගැලවෙන්නෙ කොහොමද කියලා අවබෝධයක් ගනිමු.
රජය දැනුවත් කරන පරිදි, මේ ස්කෑම් එකේදි ඔවුන් ඇමතුම දෙන්නෙ Telstra, NBN, Microsoft වගේ ප්‍රසිද්ධ සමාගමකින් හෝ සමහර විට පොලීසියෙන් විදියට. ඔවුන් එහිදී ඉතා විශ්වසනීය විදියට ඔබට පවසන්නේ ඔබගේ පරිගණකය වෙනත් ස්කෑම් සඳහා පාවිච්චි වෙන වගට විශ්වසනීය තොරතුරු ලැබී ඇති බවත්, ඒ ගැන වැඩි විස්තර සොයා බලා එය නිවැරදි කිරීමට ඔබේ සහය අවශ්‍ය බවත් ය. එයට එකඟ නොවන අය ඔවුන් බිය ගන්වනවා, එනම් මේ කටයුතුවලට උදව් කිරීමට ඔබ නීතියෙන් බැඳී සිටින වග වැනි කරුණු දක්වමින්. ඒ නිසා දැනුවත් බාවයක් නැති බොහෝ දෙනෙක් මින් රැවටීමට පත්වෙනවා.
ඊට පසුව ඔවුන් ඔබගේ පරිගණකයට සම්බන්ධ වීමට අවශ්‍ය විස්තර ලබා දෙනවා. මේ ආකාරයෙන් ඔවුන්ට ඉතා කෙටි කාලයකින් ඔබගේ පරිගනකය අන්තර්ජාලය හරහා දුරස්ථ පාලනයට (Remote Control)නතු කර ගන්න පුලුවන්. මෙලෙසින් පාලනයට නතු වෙන පරිගණකය හරහා ඔවුන් මුදල් හුවමාරු කිරීමක් කරනවා එම ස්කෑම් සම්බන්ධ අධීක්ශණ කටයුතුවලට බව පෙන්වමින්. නමුත් ඇත්තටම මුදල් යන්නේ මේ කූට පරිගණක අපාරධ කරන කල්ලිය වෙතටයි.
මෙවැනි උවදුරුවලින් ඔබට ගැලවෙන්න පුලුවන් කොහොමද?
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 01 Sep 2018
පරිගණක තිර හෝ ස්මාට් දුරකථනවලින් නිකුත් කරන නිල් ආලෝකය ඇස් වලට හානිකර බව සාමාන්‍යයෙන් පිලිගෙන තිබුන මතයක් වුනත්, මේ සම්බන්ධව විධිමත් පර්‍යේශනාත්මක අනාවරණයක් සිදු කෙරුනේ ඉතා මෑතකය.
මෙම පර්‍යේශණය පිටුපස සිටි කන්ඩායමේ නියමු මහාචාර්‍යවරයා ඇතුලුව කන්ඩායමෙන් බහුතරයක් ශ්‍රී ලාංකිකයන් වීමත් මේ සම්බන්ධයෙන් ඉතා සුවිශේෂී කාරනයක්.
මේ පර්‍යේශන වාර්තාව වෙත බටහිර මාධ්‍ය ඉතා විශාල ප්‍රචාරයක් ලබා දුන්නේ නිල් ආලෝකයෙන් ඇස්වල දෘශ්ටි විතානයට කරන බලපෑම ඔවුන්ගේ පර්‍යේශන හරහා කරුනු සහිතව සායනිකව සනාථ කල නිසයි.
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 12 Aug 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 15 Jul 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 17 Jun 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 03 Jun 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 27 May 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 20 May 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 13 Mඅy 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 29 Apr 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 15 Apr 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Wednesday Nov 20, 2019
Wednesday Nov 20, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 8 Apr 2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 01/04/2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 25/03/2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 18/03/2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 11/03/2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 25/02/2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 18/02/2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 08/01/2018
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 24/12/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 17/12/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 10/12/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 14/12/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 26/11/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Saturday Nov 16, 2019
Saturday Nov 16, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 20/11/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Monday Oct 28, 2019
Monday Oct 28, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 5/11/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Monday Oct 28, 2019
Monday Oct 28, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 29/10/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Monday Oct 28, 2019
Monday Oct 28, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 08/10/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Friday Oct 25, 2019
Friday Oct 25, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 24/09/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Friday Oct 25, 2019
Friday Oct 25, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 17/09/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/
Friday Oct 25, 2019
Friday Oct 25, 2019
Broadcast on 3ZZZ radio on 10/09/2017
For full story - visit my blog - http://cyberwiparama.blogspot.com/